Αστικός Σχεδιασμός - Urban Planning

Project : “Εφαρμογή του Αστικού Σχεδιασμού στο Δήμο Αχαρνών - Χρήσεις Γης”, έτος 2008-9.

Πρόταση σε μεταπτυχιακό επίπεδο, σε συνεργασία με : Αναγνωστόπουλο Αθανάσιο-Τοπογράφο Μηχανικό και Χριστοφιλάκη Σοφία-Αρχιτέκτων Μηχανικό



Ο ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ  
Ο Δήμος Αχαρνών βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ανατολικής Αττικής και κατέχει σημαντικό τμήμα αυτού  τόσο από πλευράς εκτάσεως όσο και από πλευράς πληθυσμού. Ο πληθυσμός του Δήμου υπολογίζεται σήμερα σε 120.000 κατοίκους. Τα σημαντικότερα προβλήματα που εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια της έρευνας και χρήζουν ανάγκη χρήσης πολεοδομικών εργαλείων είναι :
Α.    Η πληθυσμιακή σύνθεση - αύξηση
οφείλεται εκτός των άλλων στην  εγκατάσταση σημαντικού αριθμού Ρομ, Παλιννοστούντων Ποντίων από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης καθώς και ομογενών Βορειοηπειρωτών, επαναπατρισθέντων πολιτικών προσφύγων.
Β.    Η ανεργία
παρουσιάζει εκρηκτικές αυξητικές τάσεις, με άμεσες συνέπειες στην κοινωνική συμπεριφορά των κατοίκων.
Γ.   Η κοινωνική συνοχή
προκύπτει από την ύπαρξη διαφορετικών ομάδων πληθυσμού, με διαφορετική αντίληψη :
 στο επίπεδο εκμετάλλευσης – κατάληψης γης 
στις συνθήκες κατοίκησης
 στην οργάνωση της καθημερινότητας
στην ποιότητα ζωής και  προσδοκίες για την "αναβάθμιση" τους
στη συμμετοχή τους στα κοινά
Με την παρούσα μελέτη διερευνάται: 

 Διερευνάται ο τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνεται:
Η ΑΡΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ
ΜΕ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ
ΤΗ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ






Project : “Το Κουτί-Πρίσμα”, έτος 2004. 
Πρόταση σε πανεπιστημιακό επίπεδο



Το κουτί…
Μια αρχιτεκτονική σύνθεση η οποία ξεκίνησε από το μη θέμα”.  Μια σύνθεση η οποία θα ήταν σαν ένα κουτί για τη γύρω περιοχή της, αλλά θα είχε και όλες τις ιδιότητες ενός κουτιού, όπως η έκπληξη ή ο συγκεκριμένος ορισμένος χώρος.
Έχοντας ως σκοπό την κατασκευή ενός εκθεσιακού περιπτέρου, μου έρχεται στο μυαλό ένα «κουτί» το οποίο θα είναι διαφορετικό από τον τριγύρω ιστό, θα είναι σήμα κατατεθέν της περιοχής. Βρισκόμαστε στο παραλιακό μέτωπο  της Πάτρας. Ρίχνοντας λοιπόν μια ματιά τριγύρω βλέπει κανείς πολυκατοικίες, νταλίκες του λιμανιού, και θάλασσα-το γαλάζιο-μια απίστευτη θέα. Συνειρμικά γίνονται οι παρακάτω σκέψεις :
ο κεντρικός άξονας του κτιρίου δεν θα συμπίπτει με τον άξονα της προβλήτας και θα είναι και έντονος. Προκύπτει λοιπόν η κεντρική κατακόρυφη ευθεία της σύνθεσης.
Εξωτερικά το κτίριο δεν θα μοιάζει με τις τριγύρω πολυκατοικίες. Θέλω ένα διαφορετικό κουτί. Δεν παύει όμως να είναι κουτί…Συγκεκριμένα είναι ο συνδυασμός τριών κουτιών τα οποία τα έχω επεξεργαστεί ανάλογα με τις ανάγκες του κτιρίου.
Το κουτί έχει το χαρακτηριστικό ότι ορίζει κάποιο χώρο, εσωκλείει κάποιο χώρο με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Αν διατηρήσω αυτά τα χαρακτηριστικά – το «ύφος» του που θέλω, ακόμα και αν παραλείψω μια πλευρά του κουτιού είναι ολοφάνερο ότι ο χώρος αυτός ορίζεται.
Επιπλέον δεν είναι δεδομένο ότι ένα κουτί είναι τετράγωνο ή ορθογώνιο. Ο χώρος μπορεί να οριστεί και από άλλα σχήματα, από σημάδια και μόνο. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα αρχιτεκτονικής και αστικού σχεδιασμού, που αποδεικνύουν τα παραπάνω.
Απαιτείται επεξεργασία στο κέλυφος του κουτιού έτσι ώστε να έχω διαφοροποίηση στις όψεις προς τη θάλασσα και στις όψεις προς την αστική ζώνη. «Κουτί» μπορεί να είναι και κάθε όψη από μόνη της, το κάθε τζάμι – το κάθε υλικό σαν μονάδα. Όλα αυτά μαζί θα φτιάξουν τα κύτταρα και σιγά – σιγά τους ιστούς του συνολικού κουτιού….    
Απώτερος στόχος…? Μια αρχιτεκτονική η οποία ρέει στο χώρο, δεν είναι στατική, ακόμα και αν ξεκίνησε από την ιδέα του κουτιού… Ένα εκθεσιακό περίπτερο το οποίο ξεγλιστράει μέσα από την πόλη, όπως και οι ιδέες των εκθέσεων, και καταλήγει να μην έχει όρια. Η όλη ιδέα της σύνθεσης είναι ότι το κτίριο έχει πάρα πολλά σημεία φυγής, είτε προς τη θάλασσα είτε προς την πόλη. Επιπλέον όλο το κτίριο δεν πατάει στην προβλήτα. Κάποιος ο οποίος περπατάει στην προβλήτα, βρίσκεται σε μια πιλοτή, με χαράξεις οι οποίες είναι  συνέχεια του κτηρίου.
 







Project : “Πολυχώρος - Πολυθεματικό πάρκο, Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΜΙΝΩΤΑΥΡΟΥ”, έτος 2003. 
Πρόταση σε πανεπιστημιακό επίπεδο


Μια αρχιτεκτονική σύνθεση η οποία ξεκίνησε με βασικό λεξιλόγιο τις εξής έννοιες : Ρευστότητα , Μεταμόρφωση, Προσαρμοστικότητα.

Μια κατάσταση - μια κατασκευή, στην οποία δημιουργείται ένας λαβύρινθος , ο οποίος προξενεί σε αυτόν που τον βλέπει – αυτόν που τον διασχίζει, σε κάποια συναισθήματα. Αυτός είναι και ο σκοπός της κατασκευής : η αγωνία, η έκπληξη, το απρόσμενο, το να βλέπεις τι είναι μετά και να μη ξέρεις πώς να πας.
Ένας αρκετά μεγάλος χώρος στον οποίο πληρώνεις εισιτήριο για να μπεις, αφήνεις το αυτοκίνητό σου, και ξέρεις ότι θα περάσεις όλη σου τη μέρα εκεί, ή αρκετά μεγάλο μέρος της. Μια “κατάσταση” σε μια πόλη, την Αθήνα, στην οποία οι κήποι δεν λειτουργούν όπως στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Είναι γεγονός ότι δεν ξεκινάμε να πάμε στον κήπο για βόλτα. Τα πάρκα στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες (όπως Γαλλία ), σφύζουν από ζωή, από νέους, σε αντίθεση με την Ελλάδα στην οποία τα πάρκα είναι ελάχιστα, και οι επισκέπτες τους είναι ως επί  το πλείστον ηλικιωμένοι ή παππούδες με τα εγγόνια τους….Η κατασκευή αυτή θέλουμε να αποτελεί μια πρόκληση για το κοινό να επισκεφτεί κάτι μεταξύ κήπου και πολυχώρου.  Ένας πολυχώρος θα έλεγα, έναυσμα για εκδρομή, για βόλτα, μια απομάκρυνση από τη ρουτίνα, κάτι παραπάνω από μια απλή καφετέρια, από μια επίσκεψη στο Village center…Αφού αυτά «έπιασαν» τη συγκεκριμένη εποχή, παρόλο που είχαν γίνει και παλαιότερα αποτυχημένες προσπάθειες, σημαίνει ότι ο κόσμος ψάχνει πολυχώρους, ψάχνει χώρους που να έχει πολλά πράγματα να κάνει, αλλά και να απευθύνεται σε όλα τα μέλη μιας οικογένειας.
Το “σενάριο” της κατασκευής : Θα υπάρχουν 4 περιοχές, οι οποίες θα είναι σχεδιασμένες για ανάπαυση – για στάση. Μια καφετέρια, ένας παιδότοπος, ένας χώρος φαγητού, και ένας χώρος εκθέσεων. Η κάθε μια από αυτές τις περιοχές θα είναι πολυμορφική-flexible, και θα  προσαρμόζεται στις διαφορετικές απαιτήσεις, ανάλογα  με τις ώρες της ημέρας, και ανάλογα με την εποχή του χρόνου (π.χ. το χειμώνα κλειστή, και το καλοκαίρι ανοιχτή).
Αυτοί οι χώροι είναι πολύ προσεχτικά τοποθετημένοι στο χώρο. Φαίνονται από πολλές διαδρομές, μέσω της διαφανούς επιφάνειας, για να δελεάσουν τον περιπατητή, αλλά μόνο από συγκεκριμένες διαδρομές μπορεί κάποιος να φτάσει σε αυτές.
Είναι όλα συμβολικά. Δημιουργείται μια αγωνιώδης πορεία, η οποία σε υποβάλλει σε κάποια συναισθήματα και ο «στόχος» είναι να φτάσεις σε κάποιους προορισμούς. Το περίεργο τελικά καταλήγει να είναι, το γεγονός ότι η πορεία είναι τόσο ελκυστική, ώστε ο περιπατητής να μην ενδιαφέρεται αν θα φτάσει σ’ αυτούς τους χώρους – στόχους, αλλά να αγωνιά, να εκπλήσσεται, να χαλαρώνει, να ξεχνιέται, και όλα αυτά μαζί να τον κάνουν να νιώθει όμορφα, και να ξεχνάει το προορισμό. Και αυτός ο συλλογισμός είναι συμβολικός, πολλές φορές αξίζουν περισσότερο αυτά που βιώσαμε, οι εμπειρίες μέχρι να φτάσουμε κάπου, πάρα το ότι τελικά φτάσαμε.
 Οι τοίχοι όσο πηγαίνουμε προς το εσωτερικό του λαβύρινθου, αυξάνουν το ύψος τους. Έτσι από οποιαδήποτε πλευρά βρεθεί κανείς, βλέπει προς το εσωτερικό πληθώρα τοίχων, ακριβώς για να του εξάψει την περιέργεια να αναρωτηθεί “τι συμβαίνει μέσα;” Από τη μια πλευρά μάλιστα του οικοπέδου, μέσω μιας γυάλινης επιφάνειας φαίνεται η καφετέρια. Δημιουργείται κατ’ αυτόν τον τρόπο η περιέργεια στον οποιοδήποτε περαστικό.
Και τα ίδια τα χωρίσματα και η ίδια η κατασκευή, μέρα με τη μέρα αλλάζει. Κάθε φορά που πηγαίνεις θα είναι σαν να πηγαίνεις πρώτη φορά. Θα υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα χωρίσματα τα οποία θα περιστρέφονται, και κατ’ αυτόν τον τρόπο θα αλλάζει και η πορεία. 
Τώρα όσον αφορά κάποιες περαιτέρω λεπτομέρειες, θα υπάρχουν μηχανήματα «touch-screen» σε όλους τους διαδρόμους, τα οποία θα δείχνουν τη γρηγορότερη έξοδο, και γενικότερα θα δίνουν πληροφορίες. Οι διάδρομοι θα είναι αρκετά μεγάλοι, της τάξεως των τριών μέτρων, θα υπάρχουν κάμερες που θα δείχνουν εικόνες από άλλους διαδρόμους ή από την καφετέρια ή από τον παιδότοπο ή από οπουδήποτε. Αυτές θα συμβάλλουν στον να «τσιγκλήσουν» τον καθένα, να δει τι υπάρχει παραπέρα.
Άρχισαν οι σκέψεις για την δημιουργία των ενδιάμεσων αυτών χώρων, οι οποίοι έπρεπε να προσφέρουν μια ευχάριστη βόλτα, αλλά και για την κατασκευαστική υπόσταση της κατασκευής.
Δημιουργήθηκε η κάτοψη. Μια μεταλλική κατασκευή η οποία στήθηκε πάνω σε ένα κάνναβο 3*3, με αποτέλεσμα συνολική επιφάνεια 60μ*111μ. Οι ενδιάμεσοι χώροι έχουν διαφορετική χάραξη στην κάτοψη, και διαφορετικό «ύφος». Ο κάθε χώρος αποτελεί μια έκπληξη, διότι είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από ότι έχει δει ο επισκέπτης στην μέχρι τότε πορεία του. Διαφορετικά υλικά σε συνδυασμό με διαφορετική λογική στην οργάνωση του χώρου. Αρκεί να το σκεφτούμε όλο αυτό σε συνδυασμό με τις κάμερες οι οποίες είναι μέσα σ’ αυτόν τον χώρο και αποκαλύπτουν εικόνες από έναν τελείως διαφορετικό χώρο και σε κεντρίζουν να βρεις το κάτι άλλο. Ένα διαρκές ‘χάσιμο’. Το αποτέλεσμα…;Δημιουργήθηκαν σιγά-σιγά μικρές ‘κυψέλες’, ανόμοιες μεταξύ τους, σε μια προσπάθεια να «στήσουν το σκηνικό». Η κάθε μια με το δικό της ενδιαφέρον.
Χώροι καθιστικών, οι οποίοι στην χάραξη της κάτοψης, είχαν τη λογική της αγκαλιάς. Τα υλικά ήταν το ξύλο, οι ημιδιαφανή τζαμαρίες,  οι οποίες αποκαλύπτουν σκιές και οι θάμνοι διαφόρων υψών. Δημιουργήθηκαν μικρά δωμάτια με καθιστικά τα οποία δεν ήταν όλα ίδια. Άλλα ήταν βυθισμένα στη γη και γύρω-γύρω είχαν θάμνους διαφορετικών υψών, οι οποίοι αποκάλυπταν ή δεν αποκάλυπταν τη συνέχεια, και άλλα τα οποία ήταν πιο μικρά, πιο ‘ζεστά’, περιστοιχισμένα με ξύλινους τοίχους και τζαμαρίες.  Υλικά ζεστά σε συνδυασμό με οργανωμένη φύτευση, προκαλούν τον επισκέπτη να κάνει στάση.
Χώροι όλο τζαμαρίες, με διαφόρων ειδών διαφανών και ημιδιαφανών τζαμιών, και παραμορφωτικών καθρεπτών. Όλα αντικατοπτρίζονται αριστερά και δεξιά. Ανάμεσα στον διάδρομο και τις τζαμαρίες το στοιχείο του νερού. Κάτι άλλο σημαντικό είναι οι διαφορετικές κλίσεις στις τζαμαρίες, οι οποίες δημιουργούν μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Ένας χώρος ο οποίος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ‘illusion’. Μια τρέλα πραγματικά. Έναυσμα για παιχνίδι και ταυτόχρονα για σκέψη, ένα παιχνίδι του ‘άλλου’ εαυτού μας. Σε κάποια σημεία του χώρου αυτού μπαίνει και ο ήχος στη σύνθεση. Το νερό που πέφτει από διάφορες κατασκευές, οι οποίες περιλαμβάνουν τζάμια σε διάφορες κλίσεις. Πολλαπλή παραμόρφωση…
Η προσπάθεια και ο στόχος πλέον, είναι στο να γίνει η διαδρομή τόσο ελκυστική, έτσι ώστε ο περιπατητής ακόμα και να βρει τους χώρους –στόχους να θέλει να συνεχίσει να δει τι ακολουθεί. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι με χαλαρό περπάτημα τα 100μ είναι 3-4λεπτά, για να περπατήσει κανείς όλο το λαβύρινθο δεν θα χρειάζεται παραπάνω από μια με μιάμιση ώρα. Αρχίζει λοιπόν να σκέφτεται ο περιπατητής ότι άξιζε περισσότερο η διαδρομή πάρα οι χώροι αυτοί οι οποίοι έψαχνε με τόση αγωνία. Η εμπειρία, το συνεχές ‘χάσιμο’, η έκπληξη, όλα αυτά συνθέτουν κάτι άλλο από μια απλή καφετέρια ή ένα πάρκο ή ένα παιδότοπο, όσο ελκυστικά - όμορφα φτιαγμένα και αν είναι αυτά.
Η κατασκευαστική υπόσταση της κατασκευής : Σε μια πρώτη σκέψη ήθελα κάτι το οποίο «στήνεται» εύκολα και γρήγορα. Σκοπός να στηθεί ένας σκελετός, και όλα να έρθουν και να τοποθετηθούν στη θέση τους, όλα ! Η μόνη λύση για μια γρήγορη κατασκευή, ο μεταλλικός σκελετός. Άρα λοιπόν ; όλα έρχονται με τη μορφή πανέλων. Οι τοίχοι με το κόκκινο τουβλάκι, οι κατασκευές με τις τζαμαρίες και τους καθρέπτες, όλες οι διαφάνειες, οι τοίχοι με το ξύλο, τα πάντα!!
Ένας μεταλλικός σκελετός στήνεται σε πρώτη φάση, σύμφωνα με τον κάνναβο. Όλα είναι προκαθορισμένα. Στη συνέχεια τοποθετούνται τα πανέλα με τα διάφορα υλικά, και μετά τοποθετείται το έδαφος το οποίο έρχεται και αυτό έτοιμο, είτε αυτό είναι χαλίκι, είτε αρμολογημένο μπετόν, είτε ακόμα αδρή επιφάνεια.
Με αυτό τον τρόπο, η συνολική κατασκευή στήνεται το πολύ σε δύο εβδομάδες! Το όφελος διπλό! Από τη μια, ο περιπατητής καταλαβαίνει το εφήμερο, το «φευγαλέο», όπως όλα στη ζωή, αρκεί να ψάξουμε τις ευκαιρίες να τα ζήσουμε…βλέπει ότι όλα είναι συρταρωτά ακόμα και τα δάπεδα ακουμπάνε το ένα στο άλλο. Σαν να θέλει η κατασκευή να σκορπίσει και να μη ξέρει τι την κρατάει. Σαν να ξεχνάς τον σκοπό σου που και που, σαν να μη ξέρεις που είναι το τέλος και αν υπάρχει τελικά…Από την άλλη, έχεις τα φτηνά εργατικά στην όλη υπόθεση.
Το αποτέλεσμα; Μια εμπειρία, μια τρέλα, ένα δίωρο το οποίο έχει κάτι παραπάνω να σου «δώσει» από έναν περίπατο, ή μια βόλτα με τ’ αμάξι. Ένα σύνολο από σκέψεις και προβληματισμούς και τίποτα παραπάνω.